حل تشریحی سوالات علوم اجتماعی - امتحان نهایی علوم تجربی 1403

درستی یا نادرستی عبارت‌های زیر را مشخص کنید. (1)

الف) پدیده‌های اجتماعی، همانند پدیده‌های طبیعی نیستند، چون نتیجۀ کنش‌های انسان می‌باشند.

ب) فرهنگ اساطیری، محصول انحراف بشر از فرهنگ توحیدی است.

پ) هر جامعه‌ای براساس هویت خود، با طبیعت و بدن آدمی تعامل می‌کند.

ت) اگر قدرت، مخالف با ایدئولوژی‌های ساختگی بشری باشد، مشروعیت دروغین دارد.

عبارت مناسب را از داخل کمانک ( ) انتخاب کنید. (1)

الف) از تمرکز افراطی والدین بر فرزندان در خانواده‌های (چند فرزندی- تک فرزندی) کاسته می‌شود.

ب) بخشی از آداب و رسوم ازدواج در میان مردم مناطق مختلف، از مصادیق (فرهنگ عمومی - خرده فرهنگ) می‌باشند.

پ) اثر انگشت هر انسان، هویت (اجتماعی - فردی) است.

ت) تنها راه تأثیر گذاردن بر ارادۀ دیگران و به خدمت گرفتن فعالیت ارادی ایشان، جلب (تبعیت - مشارکت) آنهاست.

سؤالات چهار گزینه‌ای: (2/5)

الف) سلام نظامی سرباز میهن به بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) به کدام یک از ویژگی‌های کنش اشاره دارد؟

۱- آگاهانه                          ۲- ارادی                                3- معنادار                                    ۴- هدف‌دار

ب) جوامع مختلف، شیوه‌های متفاوتی برای زندگی دارند. دلیل تفاوت آنها این است ...............

1- فرهنگ، آموختنی است.                                            ۲- فرهنگ از راه وراثت به نسل بعد منتقل می‌شود.

3- فرهنگ پدیده انتسابی است.                                    ۴- در یک جامعه، شیوۀ زندگی مردم در همۀ مناطق یکسان است.

پ) کدام گزینه، تأثیر ابعاد هویتی را در عبارت زیر به درستی نشان می‌دهد؟

«هجوم شن‌های روان در جنوب شرق ایران، موجب افزایش میزان مهاجرت ساکنین این مناطق شده است».

۱ - نفسانی بر اجتماعی 2- طبیعی بر نفسانی          3- اجتماعی بر طبیعی       ۴- طبیعی بر اجتماعی

کدام گزینه صحیح است؟

1- روایتی از هویت ایرانی بعد از ظهور اسلام را در شاهنامۀ فردوسی می‌توان دید.

۲- اقوام مختلف ایرانی پیش از اسلام، در عقاید و ارزش‌های زرتشتی مشترک بودند.

3- مسلمانان در جنگهای صلیبی، مهاجمان را درون فرهنگ خود، جذب و هضم کردند.

۴- در دیدگاه مستشرقان، هویت فرهنگی جوامع اسلامی، توحیدی یا اساطیری است.

ث) بسط و گسترش یک جامعه، از طریق ..................... صورت می‌گیرد.

۱- تسلط بر جوامع دیگر ۲- سیاست‌های جمعیتی 3- گسترش فرهنگ             ۴- رشد اقتصاد

هر یک از عبارت‌های سمت راست، با کدام یک از مفاهیم سمت چپ ارتباط دارد؟ (یک مورد از مفاهیم اضافی است.) (1)

جاهای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید. (2)

الف) قوانین علمی، قضایای ریاضی و قوانین فلسفی، از راه استدلال ............. شناخته می‌شوند.

 ب) نظریه‌پردازان غربی طی قرن بیستم، ............. همۀ فرهنگ‌ها را سرنوشت مشترک و حتمی بشریت می‌دانستند.

پ) جامعه‌شناسان، از سلطه‌ای که به شیوۀ فرهنگی اعمال می‌شود به ............. تعبیر  می‌کنند.

ت) عامل اصلی هویت یابی افراد و جوامع غربی ............. است.

به سؤالات زیر، پاسخ کوتاه دهید.(2)

الف) الزام‌ها و پیامدهای هر جامعه و فرهنگ، به چه صورت ظاهر می‌شوند؟

ب) وجود نظرات متفاوت دربارۀ هویت، نشانه چیست؟

پ) بر اساس نگاه قرآن، کدام فرهنگ، انسان را با حقیقت خود و جهان هستی آشنا می‌کند؟

ت) از آثار متفکران ایرانی دههٔ سی شمسی به بعد، در نقد رویکرد تقلیدی به فرهنگ غرب، دو مورد را بنویسید.

ث) فارابی، جامعه‌ای را که بر اساس قوانین الهی شکل می‌گیرد چه می‌نامد؟

ج) سیاست‌های جمعیتی در چند جهت است؟ نام ببرید.

هر کدام از عبارت‌های زیر، بیانگر کدام روش پیشگیری از کژروی‌های اجتماعی و کنترل آنها می‌باشد؟ (1/5)

الف) تجلیل از ورزشکاران قهرمان ایرانی در مسابقات جهانی پارا المپیک (....................)

ب) پخش پویانمایی در برنامه‌های مختلف تلویزیونی، جهت مصرف بهینۀ آب و برق (....................)

پ) جریمۀ رانندگان متخلف، در نتیجه رصد دوربین‌های نظارتی سطح شهر(....................)

هر یک از ویژگی‌های زیر، با کدام نوع نظام سیاسی مرتبط است؟ (1)

الف) حاکمیت دنیوی و این جهانی، که هیچ حقیقت و فضیلتی را به رسمیت نمی‌شناسد. (....................)

ب) قوانین و مقررات، با خواست مردم و مطابق اراده الهی شکل می‌گیرند. (....................)

با توجه به متن زیر، به سؤالات پاسخ دهید. (1)

«فردی به تنهایی و با صدای دلخواه در اتاقی مطالعه می‌کند. حال اگر فرد دیگری وارد اتاق شود، مطالعۀ او به یک کنش اجتماعی تبدیل می‌شود. چنین فردی برای رعایت حقوق دیگری، باید تا زمانی که او در اتاق حضور دارد، آرام مطالعه کند.»

الف) یک نمونه «ارزش اجتماعی» را از متن پیدا کنید و بنویسید .

ب) کدام قسمت متن، به «هنجار اجتماعی» اشاره دارد؟

با توجه به شکل زیر، نقش برنامه ریزان فرهنگی در جامعه را شرح دهید. (1)

سؤالات تشریحی

پیامدهای ارادی و غیرارادی کنش انسانی را با هم مقایسه کنید. ( ذکر یک مورد از هر کدام کافی است ) (1)

مفهوم تحرک اجتماعی افقی را با ذکر یک مثال توضیح دهید. (1)

تغییرات هویتی افراد، تا چه زمانی مورد تشویق و تأیید جامعه قرار می‌گیرند؟ (1)

هویت ایرانی، چگونه بخشی از هویت جهان اسلام شد؟ (1)

انواع تحریم‌های اقتصادی نفتی و مالی قدرت‌های جهانی علیه کشور ما، به چه دلایلی اتخاذ شده است؟ (1)