حل تشریحی سوالات سؤالات امتحان نهایی درس تاریخ (2) یازدهم خرداد 1403 - امتحان نهایی خرداد 1403

جمله‌های صحیح یا غلط را مشخص کنید. (0/75)

الف- در تاریخ‌نگاری روایی، نویسندگان هیچ نقد و نظری دربارۀ درستی و نادرستی خبر ارائه نمی‌دهند.

ب- در زمان حکومت بنی‌امیه، مناطق مختلف ایران تحت فرمان و نظارت والی شام اداره می‌شد.

ج- در زمان شاه عباس دوم صفوی، شهر قندهار توسط گورکانیان هند از ایران جدا شد.

کدام‌یک از منابع تاریخی سمت چپ با گزینه‌های سمت راست در ارتباط است؟ (در ستون سمت چپ یک مورد اضافه است.) (0/75)

جاهای خالی را با کلمات زیر تکمیل کنید. (دو مورد اضافی است) (0/5)

(حُنفاء - قزوین - اهل صُفّه - تبریز)

الف- برخی از مهاجران بی‌بضاعت مکه پس از هجرت به مدینه، در جوار مسجد اقامت گزیدند و به ............ مشهور شدند.

ب- شاه عباس اول به دلایل سیاسی، نظامی و اقتصادی پایتخت صفویه را از شهر ............ به اصفهان منتقل کرد.

گزینه‌های مناسب را انتخاب کنید. (0/5)

الف- قرآن کدام رویداد را به‌عنوان فتح و پیروزی آشکار برای اسلام معرفی کرده است؟

1- غزوۀ بدر

2- پیمان عقبۀ دوم

3- پیمان صلح حدیبیه

4- فتح مکه

ب- کدام دسته از اراضی دورۀ صفویه در اختیار و تملک والیان ایالت‌ها بود؟

1- خاصه

2- ممالک

3- خصوصی

4- وقفی

به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (0/5)

الف- جنبش اجتماعی - فرهنگی ایرانیان که با تفاخرطلبی قومی امویان به مخالفت برخاست، به چه نامی معروف شد؟

ب- تجارت ابریشم در زمان شاه عباس اول صفوی توسط چه کسانی انجام می‌شد؟

تعریف اصطلاحات یا مفاهیم تاریخی: (2)

الف- نهضت ترجمه:

ب- سِرف

مقایسۀ پدیده‌های تاریخی: (2)

الف- شیوۀ کسب قدرت دو سلسلۀ طاهریان و علویان طبرستان را با هم مقایسه کنید.

ب- دیدگاه اومانیست‌ها (انسان‌گرایان) و کلیسا در مورد انسان را با هم مقایسه کنید.

اظهارنظر و قضاوت: (2)

الف- به نظر شما، چرا اسلام آوردن مغولان، یکی از رویدادهای مهم دورۀ ایلخانان بود؟ (ذکر دو مورد کافی است)

ب- به نظر شما، چرا شاهان صفوی عده‌ای از علمای شیعۀ جبل عامل لبنان، عراق و بحرین را به ایران دعوت کردند؟

توصیف، فهرست و طبقه‌بندی اجزا یا ویژگی‌های پدیده‌های تاریخی: (2)

الف- مهم‌ترین مخالفان امت و حکومت نوپای اسلامی در عصر پیامبر (ص) چه گروه‌هایی بودند؟ (ذکر دو مورد کافی است)

ب- دو شاهکار معماری جهان اسلام در سرزمین اندلس را نام ببرید.

ج- بافت مذهبی جامعۀ ایران در دورۀ حکومت‌های غزنوی، سلجوقی و خوارزمشاهی شامل چه گروه‌هایی می‌شد؟ (دو مورد)

د- مهم‌ترین نوآوری رضا عباسی، پایه‌گذار مکتب‌نگارگری اصفهان، چه بود؟

کاربست شواهد و مدارک تاریخی:

متن‌های زیر را بخوانید و به پرسش‌های مربوط به آن پاسخ دهید. (1)

- روزی ملکشاه سلجوقی، به خواجه نظام‌الملک پیغام داد که همانا با من در مُلک (کشورداری) شریکی که ولایت و اقطاع به اولاد خود می‌دهی و هر تصرف که در ملک می‌خواهی بی‌مشورت من می‌کنی، خواهی تا بفرمایم که دوات وزارت از پیش و دستار از سرت بردارند؟ نظام‌الملک جواب داد که دوات من و تاج تو در هم بسته است و توأمانند، اما فرمان تو را باشد.

- باید که به همه اطراف همیشه جاسوسان روند بر سبیل بازرگانان و سیاحان و داروفروشان و درویشان، و از هرچه می‌شنوند خبر می‌آورند تا هیچ‌گونه از احوال چیزی پوشیده نماند. (سیاست‌نامۀ خواجه نظام‌الملک)

الف- چرا نظام‌الملک معتقد به استفاده از جاسوسان در امور مملکت بود؟

ب- با توجه به متن اول، اختیارات وزیر سلجوقی تا چه اندازه بود؟

نتیجۀ حملات سلطان محمود غزنوی به هند چه بود؟ (0/5)

مهم‌ترین ویژگی میدان نقش جهان اصفهان چه بود؟ (0/5)

چرا قبیلۀ قریش قدرت و نفوذ سیاسی قابل توجهی در میان قبایل دیگر داشت؟ (1)

به چه دلایلی مصریان از حاکمیت امپراتوری روم بر سرزمین خویش ناخشنود بودند؟ (ذکر دو مورد کافی است) (1)

مهم‌ترین عوامل رونق اقتصادی و رشد شهرنشینی در زمان سامانیان و آل‌بویه چه بود؟ (ذکر دو مورد کافی است) (1)

در قرن نهم هجری چه تغییر و تحول چشمگیری در فعالیت طریقت‌های صوفی به‌وجود آمد؟ (1)

نظام حقوقی و قضایی ایران در دورۀ تیموریان بر چه پایه‌هایی استوار بود؟ (1)

چرا بازرگانان و صنعت‌گران در سده‌های 12 و 13 م. از پیدایش پادشاهی‌های قدرتمند در اروپا پشتیبانی می‌کردند؟ (1)

نتایج نهضت پروتستان در اروپا را بنویسید. (ذکر دو مورد کافی است) (1)