حل تشریحی سوالات سؤالات امتحان نهایی درس دین و زندگی (2) یازدهم خرداد 1403 - امتحان نهایی خرداد 1403

با دقت در آیه‌ها و حدیث، به سؤالات زیر پاسخ دهید. (3)

الف) آیه شریفه «أفَلا یَتَدَبَّرونَ القُرآنَ وَلَو کانَ مِن عِندِ غَیرِ اللهِ لَوَجَدوا فِیهِ إختِلافًا کَثیراً» بیانگر کدام‌یک از جنبه‌های اعجاز محتوایی قرآن کریم است؟

ب) آیه شریفه «اِنَّما وَلیُّکُمُ اللّـهُ وَرَسولُه وَالَّذینَ آمَنوا اَلَّذینَ ............ الصَّلاةَ وَیُؤتونَ الزَّکاةَ وَ هُم ............» را تکمیل کنید.

ج) بنا بر نامۀ امام عصر علیه‌السلام به شیخ مفید که می‌فرماید: «ما از اخبار و احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده و مخفی نیست.» بیانگر کدام نوع ولایت است؟

د) مطابق آیه شریفه «وَلَقَد کَتَبنا فِی الزَّبورِ مِن بَعدِ الذِّکرِ اَنَّ الاَرضَ یَرِثُها عِبادِی الصّالِحونَ»، «به راستی در زبور، پس از ذکر (تورات) نوشته‌ایم که زمین را بندگان شایسته من به ارث می‌برند» در پایان تاریخ چه کسانی اداره جهان را به عهده خواهند گرفت؟

ه) با توجه به عبارت قرآنی «وَشاوِرهُم فِی الاَمرِ» «در این کار با آنان مشورت کن» چرا رهبر جامعه اسلامی، باید با نخبگان مشورت نماید؟

درستی یا نادرستی گزاره‌های زیر را با (ص / غ) مشخص کنید. (1/5)

الف) پاسخ صحیح به نیازهای برتر (اساسی) سعادت انسان را تضمین می‌کند.

ب) تفاوتِ تعالیم انبیاء علیهم‌السلام در برخی احکام فرعی، موجب تفاوت در اصل دین شده است.

ج) یکی از اقدامات مهم ائمۀ اطهار علیهم‌السلام، تربیت شاگردان و دانشمندان برجسته و بزرگ بود.

ارتباط میان عبارات سمت راست و چپ جدول را مشخص کنید. (در سمت چپ، یک مورد اضافی است) (1)

واژه‌های زیر را تعریف کنید. (1)

الف) تقیّه:

ب) انسان عزیز:

در موارد زیر با تشخیص درست از نادرست، گزینه / گزاره درست را انتخاب کنید. (1/5)

الف) حسّ «تعاون و یاری دادن به یکدیگر» به کدام‌یک از اهداف جامعه مهدوی، اشاره دارد؟

1- آبادانی

2- امنیت کامل

3- عدالت گستری

ب) با توجه به اینکه انتظار یک عمل و یک قیام است، کدام‌یک از گزینه‌های زیر جزء ویژگی‌های منتظران حضرت مهدی (عج) نمی‌باشد؟

1- تسلیم وضع موجود نمی‌شوند.

2- در عصر غیبت تنها با گریه و دعا سر می‌کنند.

3- به امید آینده‌ای روشن تلاش می‌کنند.

ج) کدام گزینه از شرایط اختصاصی «ولی فقیه» می‌باشد؟

1- داشتن شجاعت و قدرت روحی

2- زمان‌شناس بودن

3- عادل و باتقوا بودن

به پرسش‌های زیر پاسخ کوتاه دهید. (4)

الف) عبارت «چگونه زیستن» به کدام‌یک از نیازهای برتر اشاره دارد؟

ب) با وجود یکی بودن دین الهی، از دیدگاه قرآن کریم منشأ اصلی اختلاف و چنددینی در جهان، چیست؟

ج) قاعده «لاضَرَرَ وَ لاضِرارَ فِی الإسلام» به کدام‌یک از عوامل ختم نبوت اشاره دارد؟

د) بر اساس آیات و روایات، دو ویژگی لازم برای جانشینی پیامبر اسلام (ص) را ذکر کنید.

ه) بنا بر حدیث «سلسلۀ الذَّهَب»، تجلی توحید در زندگی اجتماعی چگونه میسر می‌شود؟

و) دو نمونه از یاری‌رسانی‌ها و حمایت امام عصر (ع) در دوران غیبت را بنویسید.

ز) مهم‌ترین عامل پایداری خانواده چیست؟

ح) از نظر قرآن کریم، مهم‌ترین معیار همسر شایسته، چیست؟

با توجه به متن‌های داده شده، به پرسش‌ها پاسخ دهید. (1)

متن الف) پیشوایان ما با تکیه بر بندگی خداوند و پیوند با او توانستند در سخت‌ترین شرایط، عزت‌مندانه زندگی کنند و هیچ‌گاه تن به ذلت و خواری ندهند. برای مثال پیامبر اکرم (ص) هنگامی که در محاصرۀ طاقت‌فرسای مشرکان مکه بود و جز حضرت ابوطالب (ع) و حضرت خدیجه (ع) و یارانی اندک و فقیر، پشتوانه‌ای نداشت، به بزرگان مکه که به او وعدۀ ثروت و قدرت و ریاست بر این شهر را می‌دادند، فرمود: «اگر اینان خورشید را در دست راستم و ماه را در دست چپم بگذارند، از راه حق دست برنمی‌دارم و تسلیم نمی‌شوم».

الف) چرا پیامبر اسلام (ص) عزت‌‌مندانه خواست مشرکان را نپذیرفت و تسلیم آن‌ها نشد؟

متن ب) سوسن و مجید دختر و پسر جوانی هستند که بر اثر رفت و آمد، نسبت به هم علاقه‌مند شدند و تصمیم به ازدواج گرفتند. برای شناخت روحیات یکدیگر به مکان‌هایی چون پارک، کافی‌شاپ و ... می‌رفتند، اما مشاور آن‌ها را از این نوع معاشرت‌های هوس‌آلود منع کرد. مشاور بر این باور است که «چنین معاشرت‌هایی نتیجه‌بخش نیست. زیرا در این معاشرها، معمولاً احساسات بر دو نفر حاکم می‌شود و دختر و پسر شخصیت واقعی خود را پنهان می‌کنند. هر طرف اصرار دارد خود را بهتر از آنچه که هست نشان دهد تا محبوب دیگری واقع شود. معمولاً این معاشرت‌ها به سستی رابطه و جدایی می‌انجامند». مشاور به آن‌ها پیشنهاد کرد راه‌های بهتر و مؤثرتری برای شناخت روحیات یکدیگر انتخاب کنند که با اطلاع خانواده‌های دو طرف باشد.

ب: چرا مشاور، معاشرت‌های هوس‌آلود را برای شناخت روحیات همسر آینده نتیجه‌بخش نمی‌داند؟

به پرسش‌های زیر به‌صورت تشریحی پاسخ دهید. (7)

الف) چرا گفتار و رفتار پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، اولین و معتبرترین مرجع علمی برای فهم عمیق آیات الهی است؟

ب) امام علی علیه‌السلام در راستای مبارزه با تبعیض و اجرای عدالت، چه اقداماتی را انجام داد؟

ج) عالمان وابسته به بنی‌امیه و بنی‌عباس و برخی از علمای اهل کتاب، چگونه موجب تحریف در معارف اسلامی شدند؟

د) یکی از اصول کلی امامان علیهم‌السلام در مبارزه با حاکمان جور، «عدم تأیید حاکمان» است. آن را توضیح دهید.

ه) راه‌های شناخت «مرجع تقلید» را بنویسید.

و) چرا نوجوانی و جوانی، بهترین زمان برای مقابله با تمایلات پَست درون است؟

ز) چگونه ازدواج، موجب رشد اخلاقی و معنوی افراد خانواده می‌شود؟