حل تشریحی سوالات سؤالات امتحان نهایی درس فلسفه (2) دوازدهم خرداد 1401 - امتحان نهایی خرداد 1401

تعیین کنید کدام عبارت صحیح و کدام‌یک غلط می‌باشد: (1/5)

الف) حملِ مفهوم «وجود» بر هر ماهیّتی از جمله انسان، نیازمند دلیل است.

ب) مفاهیم «مربعِ سه ضلعی» و «پرنده» به ترتیب «واجب‌الوجود» و «ممکن‌الوجود» هستند.

ج) حالت ممکن‌الوجود، نسبت به وجود و عدم، حالت ترازویی با دو کفۀ متعادل است.

د) در دوره اوّل حاکمیّت کلیسا، حُکمای مسیحی به عقل و تبیین عقلانی مسائل دینی روی آوردند.

هـ) یکی از اَشکال مخالفت با عقل در جهان اسلام، به صورت مخالفت با فلسفه ظهور کرد.

و) از نظر ملاصدرا «وجود» اصیل است و واقعیّت خارجی، مابازاء و مصداق «وجود» می‌باشد.

جاهای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید: (2/25)

الف) انسان در هر چیزی که مشاهده می‌کند، دو جنبه می‌یابد: «............» و «............».

ب) همۀ اشیایی که به واسطۀ علت‌هایشان موجودند، «واجب‌الوجودِ ............» هستند.

ج) «وجود» از نظر ملاصدرا بر دو قسم می‌باشد: ............ و ............ .

د) هراکلیتوس «لوگوس» را هم به معنای وجودی متعالی و هم به معنای ............ به‌کار می‌برد.

هـ) از نظر فارابی و ابن سینا، اولین مخلوق خدا «............» نام دارد.

و) دو کتابی که علامه طباطبایی برای تدریس فلسفه در دو سطح نوشتند، عبارت بود از: ............ و ............

گزینۀ مناسب را انتخاب کنید: (1/25)

الف) نوعِ حَمل، در قضیۀ «لوزی شکل است»، با کدام‌یک از قضایای زیر تناسب دارد؟

1- انسان حیوان است.

2- انسان مخلوق است.

ب) رابطۀ میان موضوع و محمول، در قضیۀ «عدد هفت، زوج است» کدام است؟

1- امکانی

2- امتناعی

ج) از نظر فارابی، مقام و منزلت عقل فعّال نسبت به انسان مانند کدام گزینه است؟

1- آفتاب به چشم

2- آب به حیات جسمانی

د) از نظر فیلسوفانِ مسلمان، نام دیگر «عقلِ هَیولانی» چیست؟

1- عقلِ بالفِعل

2- عقلِ بالقُوّه

هـ) کدام گزینه از آثارِ ملاصدرا می‌باشد؟

1- الشواهد الربوبیّه

2- عدل الهی

تعیین کنید که هر یک از گزاره‌های زیر عقیدۀ کدام فیلسوف است؟ (0/5)

الف) تداعیِ علّیّت، چیزی جز یک حالت روانیِ ناشی از توالیِ پدیده‌ها نیست.

ب) اصل علّیّت، جزءِ اصول اولیّه‌ای است که درک انسان از آن فطری است.

ارسطو برای اثبات وجود خداوند از دو برهان استفاده نمود، نام آن‌ها را بنویسید. (0/5)

برهان فارابی برای اثبات وجود خدا، مبتنی بر چه اصلی است؟ (0/5)

تعیین کنید فلاسفۀ زیر «عقل‌گرا» هستند یا «تجربه‌گرا»؟ (0/5)

الف) اوگوست کُنت

ب) فرانسیس بیکن

دو مورد از ویژگی‌های «موجودات عالَم عقل» را از نظر فیلسوفان الهی بنویسید. (0/5)

از نظر فلاسفۀ مسلمان علاوه بر استدلال عقلی، دو روش دیگری که ما را به حقیقت می‌رسانند، چیست؟ (0/5)

دربارۀ «حکمت مَشّاء» به سؤالات زیر پاسخ دهید: (0/5)

الف) مؤسّس آن در جهان اسلام چه کسی بود؟

ب) مُتّکی بر آرای کدام فیلسوف یونانی بود؟

سفر عرفانیِ «در خلق با حَقّ» با کدام مبحثِ کتاب اَسفار ملاصدرا تطبیق دارد؟ (0/5)

دو مورد از اقداماتِ علمی و فرهنگیِ علامه طباطبایی را نام ببرید. (1)

تفاوت «رابطۀ عِلّیّت» با سایر روابط میان موجودات چیست؟ با استفاده از یک مثال توضیح دهید. (1)

«علّت تامّه» و «علّت ناقصه» را تعریف کنید. (1)

استدلال «دکارت» بر اثبات وجود خدا را در قالب دو مقدمه و یک نتیجه بنویسید. (1)

ارسطو قوۀ عقل را بر اساس کاری که انجام می‌دهد به دو قسم تقسیم کرده است، آن‌ها را نام برده و تعریف کنید. (1/5)

ضمن تعریفِ «عقل بِالمَلَکه» و «عقل بِالمُستَفاد» تفاوت آن‌ها را توضیح دهید. (1/5)

تعریف «مدینۀ فاضله» از نظر فارابی چیست؟ مهم‌ترین تفاوت آن با «مدینۀ جاهله» را بنویسید؟ (1)

از نظر ابن سینا علّت نام‌گذاریِ عالَم ماده، به «عالم طبیعت» چیست؟ (1)

اصطلاحات زیر را از نظر سُهروردی تعریف کنید: (1)

الف) مشرقِ جهان

ب) حکیم متألّه

از نظر ملاصدرا اختلاف موجودات، ناشی از چیست؟ تشبیه او را در این زمینه بنویسید. (1)