حل تشریحی سوالات فلسفه 2 - امتحان نهایی ادبیات و علوم انسانی 1403

تعیین کنید کدام عبارت صحیح و کدام غلط است. (1/5)

الف) در قضیه "مثلث شکل سه ضلعی است" حملِ سه ضلعی بر مثلث، نیازمند دلیل نیست.

ب) اگر به درِ بسته‌ای فشار آوریم ولی باز نشود و به دنبالِ کشف علت آن، برآییم نشانۀ پذیرش اصل سنخیت است.

ج) در برهان اخلاقیِ كانت، علاوه بر ضرورتِ وجود خدا، وجودِ نفس مجرد نیز ثابت شده است.

د) به نظر هراکلیتوس "لوگوس" همان ظهور افکار و اندیشه‌ها به صورت کلام است.

ه) حیات عقلی درحیات علمی و حیاتِ فلسفی موثر است و نه برعکس.

و) بر اساس اصل مراتب داشتن وجود از نظر ملاصدرا وحدت موجودات تبیین می‌شود.

گزینه مناسب را انتخاب کنید. (1/5)

الف) در بیت «از جمادی مردم و نامی شدم                  وز نما مردم به حیوان برزدم" کدام معنای اتفاق انکار شده است؟

۱ - نفی سنخیت               ۲ - نفی غایت

ب) علت استفاده از عنوان "صانع" برای خدا توسط افلاطون کدام است؟

۱- سرچشمه گرفتن نظم جهان از وجودی عاقل        ۲- سرچشمه گرفتن حقیقت جهان از وجودی عاقل

ج) فارابی در برهان "اثبات وجود خدا" از کدام مقدمه استفاده کرده است؟

۱ - تقدم واجب بر ممکن                                                   ۲- تقدم علت بر معلول

د) در اندیشۀ حکیمانِ ایران باستان آفریدگار، جهان را بر اساس کدام مورد رهبری می‌کند؟

۱- عقل و خرد                    ۲ - علم و قدرت

ه) از نظر قطب‌الدین رازی، علت نام‌گذاری فلسفه سهروردی به "اشراق" چیست؟

۱- ظهور و تابش انوار عقلی بر نفس                               ۲- ظهور و تابش انوار قلبی بر نفس

و) کتاب‌های "آزادی معنوی" و "اراده وطلب" به ترتیب متعلق به کدام فیلسوفانِ مسلمان معاصر است؟

۱ - شهید مطهری - علامه طباطبایی                           ۲- شهید مطهری - امام خمینی (ره)

با توجه به کلمات داخل کادر دیدگاه‌های زیر مربوط به کدام یک از فلاسفه است؟ (0/75)

الف) درک رابطه ضروری علت و معلول از طریق حس و مشاهده توالی یا همزمانی پدیده‌هاست.

ب) اصل علیت، جزءِ اصولِ اولیه‌ای است که به طور فطری درک می‌شود.

ج) تداعی علیت، یک حالتِ روانیِ ناشی از توالی پدیده‌هاست، نه چیز دیگر.

با توجه به معانی اتفاق هر یک از موارد ستون (A) با یکی از مواردستون (B) ارتباط دارد، آن را مشخص کنید. (0/75)

ستون (A)                           ستون (B)

الف) معنای اول (نفیِ ضرورت)                                       ۱) رسیدن به گنج حین حفاری چاه

ب) معنای دوم (نفی سنخیت)                                        ۲) باریدن برف با وجود نقص در علت‌ تامه

ج) معنای چهارم (پیش‌بینی نکردن)                             3) رفع گرسنگی و سیر شدن بدون تغذیه

۴) ساخت خانه بدون طرح و نقشه قبلی

مشخص کنید هر یک از گزاره‌های زیر به کدام فعالیتِ عقل مربوط می‌شود؟ (عقل نظری - عقل عملی) (0/75)

الف) آفتاب اگر اندکی پنهان شد بسیار آشکار شود.

ب) محکم هرجا که هستی بایست.

ج) عالم طبیعت مرتبه‌ای از هستی | است.

مراحل رشد عقل از دیدگاه فلاسفه مسلمان را به ترتیب با توجه به نمودار زیر، مشخص کنید. (0/75)

جاهای خالی را با کلمات مناسب تکمیل کنید. (3/5)

الف) از نگاه فلسفی "نمک طعام" (کلرید سدیم) موجودی ............ است که دو مفهومِ وجود و ماهیت از آن انتزاع می‌شود.

ب) موجوداتی چون "انسان"، "اسب" و "درخت" با نظر به ذاتشان ................. نامیده می‌شوند.

ج) یک صنعتگر که در یک کار خاص وارد شده و برای آن برنامه‌ریزی کرده متوجه اصلِ  ................. بوده است.

د) از نظر دیوید هیوم، دلایلی در اثبات خدا مردود هستند که صرفاً متکی بر ................. باشند.

ه) امروزه در اروپا، ردّ و اثباتِ منطقی و عقلی، به حوزه ریاضیات محدود شده و به .................  تقلیل پیدا کرده است.

و) دیدگاه فارابی در فلسفۀ سیاسی، به دیدگاهِ .................  نزدیک است.

ز) از نظر ملاصدرا، (آسمان، درخت و آب و...) همه مصداقی از ................. هستند.

به سوال‌های زیر پاسخ کوتاه دهید.

اگر بپذیریم چیستی‌هایی، ذهنی هستند که تا کنون وجود خارجی نداشته‌اند، چه اصلی در ذهن حاصل می‌شود؟ (0/5)

در گزاره‌های زیر چه رابطه‌ای بین موضوع و محمول برقرار است؟ (وجوبی، امکانی، امتناعی) (0/5)

الف) مثلث گرد موجود است.                                           ب) دریایی از جیوه موجود نیست.

از نظر فلاسفه مسلمان، اینکه کودک وقتی صدایی را می‌شنود، در می‌یابد که این صدا خود به خود بوجود نیامده، مبتنی بر کدام اصل فلسفی است؟ (0/5)

بحث از خدا توسط هر فیلسوفی (مسلمان و غیر مسلمان) تا چه زمانی فلسفی خواهد بود؟ (0/5)

ممکن‌الوجودی که وجود برایش از ناحیۀ یک امر بیرونی ضرورت دارد، چه نامیده می‌شود؟ (0/5)

کدام ویژگیِ عالم عقول، توسط فلاسفه مسلمان، روشن‌تر و دقیق‌تر از فلاسفۀ یونان مطرح شده است؟ (0/5)

دو ویژگی نظام فلسفی نوینی که در سایهٔ نهضت ترجمۀ متون، توسط حکیمان مسلمان پایه‌گذاری شد کدامند؟ (0/5)

فلاسفۀ مسلمانی که طبق نظرِ سهروردی در دستۀ دوم جویندگان معرفت قرار می‌گیرند، را نام ببرید. (دو مورد) (0/5)

به سوال‌های زیر پاسخ کامل دهید. (1)

تفاوت دیدگاه فلاسفۀ مسلمان و فلاسفۀ اروپایی قرن بیستم و بیست و یکم دربارۀ معناداری زندگی را بنویسید.

فرانسیس بیکن دربارۀ تاثیر روش تجربی در پیشرفت زندگی بشر، چه درخواستی از فیلسوفان دارد؟ بنویسید. (1)

چرا برخی از فیلسوفان مسلمان تلاش می‌کردند ضمن استفاده از استدلال عقلی به معرفت شهودی نیز دست یابند؟ (1)

از نظر ابن سینا، علومِ طبیعی چگونه می‌تواند خشوع و خشیت را در نهاد دانشمند تقویت کند؟ توضیح دهید. (1/25)

بر اساس کدام اصلِ حکمت متعالیه میتوان واقعی بودنِ خورشید، انسان و ... را تبیین کرد؟ تشریح کنید. (1/25)

نتایج ورود فلسفه‌های جدید اروپایی به ایرانِ عصر مشروطه را بنویسید. (دو مورد) (1)